Badanie obrzęków limfatycznych kończyn górnych
Obrzęk limfatyczny w obrębie kończyny górnej występuje najczęściej po usunięciu węzłów chłonnych dołu pachowego podczas operacyjnego leczenia raka. Badanie obrzęku po operacyjnym leczeniu raka piersi przeprowadza się za pomocą testu Kołakowskiego i Miki, który obejmuje:
pomiar obwodu kończyny górnej za pomocą taśmy centymetrowej w trzech punktach:
- 10cm powyżej nadkłykcia bocznego kości ramiennej
- 10cm poniżej nadkłykcia bocznego kości ramiennej
- w części środkowej śródręcza z wyłączeniem kciuka
Różnice w obwodzie:
ok. 2 – 3cm niewielki obrzęk
ok. 3 – 5cm średni obrzęk
> 5cm ciężki obrzęk
(mierzone między kończyną chorą i zdrową)
Konsystencja obrzęku, który określa się jako obrzęk miękki lub twardy.
Powyższe parametry jak również ocena zakresu ruchomości i siły mięśniowej kończyny chorej dają obraz sprawności kończyny.
Badanie obrzęków limfatycznych kończyn dolnych
W diagnostyce ważną rolę odgrywa odpowiednio przeprowadzony wywiad, który pomaga przy ustaleniu przyczyny obrzęku.
Klasyfikacja obrzęku limfatycznego kończyn dolnych wg Brunnera:
Stopień I: mały obrzęk na podudziu i stopie, pojawiający się pod koniec dnia, ustępujący po uniesieniu kończyny powyżej tułowia.
Stopień II: obrzęk utrzymujący się cały dzień, ustępujący samoistnie po nocy, z dodatnim objawem Stemmera (pogrubienie fałdów skórnych nad II palcem stopy).
Stopień III: stały obrzęk, nieustępujący po uniesieniu kończyny.
Stopień IV: stały obrzęk zniekształcający kończynę, często powikłany zmianami zapalnymi skóry.
Stopień V: słoniowacizna – bardzo duży obrzęk zniekształcający kończynę, pogrubiający skórę ze zmianami typu dystrofia mięśniowa, która upośledza funkcje kończyny.
Badanie fizykalne ma za zadanie zlokalizować obrzęk, ustalić stopień zaawansowania i rozpocząć leczenie.
Na początku musimy dokładnie obejrzeć kończynę zdrową i chorą oraz przyjrzeć się niepokojącym zmianom. Badanie musi obejmować pomiar obwodów całej kończyny dolnej chorej i zdrowej. Pomiar wykonujemy taśmą centymetrową.
Pomiary wykonujemy w punktach:
- pomiar połowy miednicy – ocena masy mięśni pośladkowych – odległość od szpary pośladkowej do krętarza większego.
- pomiar na wysokości krocza – taśma centymetrowa przyłożona prostopadle do osi długiej
- pomiar 20cm od podstawy rzepki
- pomiar 10cm od podstawy rzepki
- pomiar przez staw kolanowy, przez środek rzepki
- pomiar podudzia 15cm poniżej szczytu rzepki
- pomiar stawu skokowego, od kostki bocznej do wewnętrznej
- pomiaru obwodu stopy
Objaw Mielnikowa – podwiązkowy – w okolicy badanej zawiązujemy luźno tasiemki i przyklejamy przylepcem. Podwiązki wrzynają się w skórę tym szybciej im szybciej rośnie obrzęk.
Test Parthesa – polega na ocenie funkcji żył głębokich i przeszywających. Pacjentowi zakłada się na udo lub podudzie elastyczną opaskę uciskową powyżej żylaków i prosimy by zaczął się szybko poruszać w miejscu. Zatrzymanie krwi świadczy o niewydolności zastawki żyły odpiszczelowej, niepełne opróżnianie żylaków.
Zastój w żyłach występuje przy niewydolności żył przeszywających i utrudniających odpływie krwi w żyłach głębokich.
Badanie obrzęków żylnych kończyn dolnych
Wywiad z pacjentem:
Czy występują obrzęki i bóle nóg?
Czy odczuwa ciężkość i zmęczenie nóg?
Czy nogi są obrzmiałe w upalne dni?
Czy występuje uczucie ciasnych butów?
Czy uczucie zmęczenia i obrzęk ustępują po uniesieniu kończyny?
Czy widoczne są na skórze nóg niebieskie, czerwone pajączki?
Czy jest nadwaga i otyłość?
Jaki jest tryb pracy? Siedząca? Stojąca?
Czy w rodzinie ktoś chorował na żylaki nóg?
Jeśli spośród powyższych pytań dwie odpowiedzi były na tak → przewlekła niewydolność żylna.
Badanie cellulitu
Skala:
I stopień – cellulit lekki wodny – pozycja stojąca lub przy ucisku palcami fałdu skórnego o grubości od 5 do 8cm – niewielkie nierówności i nieznaczne bruzdy.
II stopień – cellulit średni – pozycja leżąca lub przy ucisku fałdu skórnego – nierównomiernie rozłożona kanka tłuszczowa i większe zagłębienia, dodatni objaw skórki pomarańczowej. Tkanka łączna jest twarda i uciska włókna nerwowe co powoduje wrażliwość na ból.
III stopień – cellulit ciężki – grube złogi komórek tłuszczowych oddzielone grubymi bruzdami, grudki w głębszych warstwach, objaw skórki pomarańczowej, „kalafior”.
IV stopień – cellulit ciężki z makrogrudkami – pozycja stojąca, leżąca, siedząca – bolesność przy ucisku.
Przeciwwskazania do drenażu limfatycznego:
gorączka 38 C
żylaki podudzia
ciąża patologiczna
choroby zakaźne
świeże rany
choroby nowotworowe
obrzęki z wysiękami w następstwie stanów zapalnych
zmiany dermatologiczne
zaburzenia krążenia obwodowego
Powyższe opisy mają charakter informacyjny i nie zastępują wizyty u lekarza. Jeżeli czujesz, że coś jest nie tak z Twoim zdrowiem udaj się do lekarza.